BI-RADS to system oceny wyników badań piersi stosowany w mammografii i ultrasonografii (USG). Dzięki niemu lekarze mogą precyzyjnie określić ryzyko nowotworu i zaplanować dalszą diagnostykę lub leczenie. Co oznaczają poszczególne kategorie BI-RADS i jakie kroki należy podjąć po otrzymaniu wyniku?
Co to jest skala BI-RADS?
BI-RADS (Breast Imaging Reporting and Data System) to międzynarodowy system klasyfikacji zmian w piersiach opracowany przez American College of Radiology (ACR). Pozwala na ujednolicenie opisów badań obrazowych, takich jak mammografia, USG i rezonans magnetyczny (MRI), co ułatwia interpretację wyników i podejmowanie decyzji klinicznych.
Każdy wynik badania piersi opatrzony jest kategorią BI-RADS, która określa stopień podejrzenia nowotworu oraz zalecane dalsze postępowanie.
Kategorie BI-RADS – co oznaczają?
BI-RADS 0 – badanie niekompletne
Oznacza konieczność wykonania dodatkowych badań, ponieważ wynik nie jest jednoznaczny. Może to oznaczać potrzebę ponownej mammografii, USG lub rezonansu magnetycznego w celu dokładniejszej oceny wykrytych zmian.
🔹 Zalecenie: Dodatkowe badania obrazowe.
BI-RADS 1 – wynik prawidłowy
Nie wykryto żadnych niepokojących zmian w piersiach. Obraz jest całkowicie prawidłowy, a pacjentka powinna kontynuować standardowe badania kontrolne zgodnie z zaleceniami lekarza.
🔹 Zalecenie: Profilaktyczna mammografia co 1–2 lata.
BI-RADS 2 – zmiany łagodne
Wykryto zmiany o charakterze łagodnym, np. torbiele, gruczolakowłókniaki lub zwapnienia. Nie stanowią one zagrożenia nowotworowego i nie wymagają interwencji.
🔹 Zalecenie: Kontrola zgodnie z harmonogramem badań profilaktycznych.
BI-RADS 3 – zmiany prawdopodobnie łagodne
Zmienione obszary wyglądają na łagodne, ale wymagają obserwacji. Szansa, że są nowotworowe, wynosi poniżej 2%, ale dla pewności zaleca się kontrolę w krótkim odstępie czasu.
🔹 Zalecenie: Powtórna mammografia lub USG po 6 miesiącach. Jeśli zmiana pozostaje stabilna, kolejne badania kontrolne co 6–12 miesięcy przez 2 lata.
BI-RADS 4 – zmiany podejrzane
Znaleziono zmiany, które mogą sugerować nowotwór. Istnieje od 2% do 95% ryzyka, że wykryta zmiana ma charakter złośliwy. Dlatego konieczna jest biopsja w celu dalszej diagnostyki.
Kategoria 4 dzieli się na:
- 4A – niewielkie ryzyko nowotworu (2–10%).
- 4B – umiarkowane ryzyko (10–50%).
- 4C – wysokie ryzyko nowotworu (50–95%).
🔹 Zalecenie: Biopsja w celu wykluczenia raka.
BI-RADS 5 – duże podejrzenie nowotworu
Zmiany mają cechy wskazujące na nowotwór złośliwy z ponad 95% prawdopodobieństwem. W takim przypadku natychmiast wykonuje się biopsję i planuje dalsze leczenie onkologiczne.
🔹 Zalecenie: Pilna biopsja i rozpoczęcie diagnostyki onkologicznej.
BI-RADS 6 – potwierdzony nowotwór
Pacjentka ma już rozpoznanego raka piersi, a badanie BI-RADS 6 służy do monitorowania postępu choroby i skuteczności leczenia.
🔹 Zalecenie: Kontynuacja leczenia zgodnie z planem onkologicznym.
Co zrobić po otrzymaniu wyniku BI-RADS?
🔹 BI-RADS 1–2: Wynik prawidłowy – wystarczy kontynuować badania kontrolne zgodnie z harmonogramem.
🔹 BI-RADS 3: Wskazana kontrola po 6 miesiącach, by upewnić się, że zmiany nie rosną.
🔹 BI-RADS 4–5: Konieczna dalsza diagnostyka – lekarz skieruje na biopsję w celu oceny charakteru zmian.
🔹 BI-RADS 6: Już zdiagnozowany nowotwór – badanie służy ocenie efektów leczenia.
Podsumowanie
Skala BI-RADS pomaga określić, czy wykryte zmiany w piersiach są łagodne, czy wymagają dalszej diagnostyki. Nie każdy podejrzany wynik oznacza raka – nawet w przypadku BI-RADS 4 i 5 konieczna jest biopsja, aby potwierdzić lub wykluczyć nowotwór.
Regularne badania mammograficzne i USG pozwalają na wczesne wykrycie zmian, co znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Jeśli otrzymałaś wynik BI-RADS 3, 4 lub 5, warto jak najszybciej skonsultować się z lekarzem i wykonać zalecone badania dodatkowe.
