Pilotaż centrów zdrowia psychicznego trwa już od 2018 roku i po raz kolejny został wydłużony. Wiceminister zdrowia Tomasz Maciejewski poinformował, że placówki nadal będą działać w tym modelu także w przyszłym roku. Jednocześnie zapewnił, że prowadzone są prace nad ich włączeniem do systemu świadczeń gwarantowanych – co miałoby nastąpić dopiero po zakończeniu kolejnej fazy przejściowej.
Najdłuższy pilotaż w Polsce bez finału
Pierwotnie zakładano, że CZP funkcjonować będą w ramach pilotażu do końca 2025 roku. Już teraz wiadomo, że termin ten zostanie przesunięty. Resort zdrowia otrzymał raport zespołu powołanego do wypracowania rozwiązań dla płynnego przejścia z pilotażu do systemu, jednak dokument jest dopiero analizowany. To kolejny dowód na to, że decyzje w sprawie psychiatrii środowiskowej wciąż się przeciągają. Tymczasem centra obejmują opieką już połowę populacji Polski i dla wielu pacjentów stały się podstawowym punktem kontaktu z systemem. Obawy o ich przyszłość powracają przy każdej dyskusji o finansowaniu i organizacji.
Model finansowania pod znakiem zapytania
Dziś CZP finansowane są w sposób ryczałtowy – na mieszkańca danego obszaru. Wiceprezes NFZ Jakub Szulc potwierdził, że mechanizm ten nie ulegnie zmianie do czasu włączenia centrów do świadczeń gwarantowanych. Zastrzegł jednak, że obecne prace zespołu dotyczyły przede wszystkim standardów organizacyjnych, a nie wyceny usług. Ostateczna kalkulacja ma powstać dopiero, gdy świadczenia zostaną przełożone na nowy system. W tle trwają też konsultacje dotyczące modelu premiującego placówki efektywnie pracujące z pacjentami – co brzmi obiecująco, ale wciąż pozostaje na poziomie zapowiedzi.
Niepewność budżetowa i protesty środowiska
Największe emocje wywołuje kwestia finansowania. W budżecie NFZ na 2026 rok nie ma obecnie zaplanowanych środków na pilotaż, który formalnie miał zakończyć się w tym roku. To rodzi pytania o ciągłość działania placówek i stabilność zatrudnienia. Ministerstwo i Fundusz uspokajają, że analogiczna sytuacja miała miejsce rok wcześniej, a mimo to środki znalazły się w kolejnym budżecie. Dla podopiecznych i pracowników CZP takie zapewnienia to jednak za mało – stąd kolejne manifestacje i zapowiedziany na 9 października Nadzwyczajny Kongres Zdrowia Psychicznego. W tej atmosferze trudno mówić o poczuciu bezpieczeństwa, a właśnie ono powinno być fundamentem każdej reformy psychiatrii.
