Kolonoskopia to jedno z najważniejszych badań diagnostycznych w profilaktyce chorób jelita grubego – jednak jej skuteczność w dużej mierze zależy od odpowiedniego przygotowania przewodu pokarmowego. Kluczowym elementem tego procesu jest dieta, która powinna oczyścić jelita, nie podrażniając ich jednocześnie. Odpowiednie odżywianie w dniach poprzedzających badanie to nie tylko wymóg techniczny, ale też wyraz troski o jakość diagnozy.
Co jeść na kilka dni przed kolonoskopią?
Na 4–5 dni przed zaplanowanym badaniem warto wprowadzić tzw. dietę lekkostrawną, ubogoresztkową. Jej celem jest ograniczenie ilości błonnika, który spowalnia trawienie i może utrudniać oczyszczenie jelit.
W diecie przed kolonoskopią zaleca się:
- pieczywo pszenne (najlepiej białe, czerstwe),
- biały ryż, drobne kasze (np. manna), ziemniaki bez skórki,
- gotowane mięso drobiowe (kurczak, indyk) i ryby bez skóry,
- jajka na miękko lub gotowane,
- klarowne zupy (np. rosół bez warzyw),
- kisiel, galaretki, biszkopty,
- czyste płyny: woda, słaba herbata, kompot bez owoców.
Ważne, by unikać potraw smażonych, tłustych, surowych i wzdymających. Jedzenie powinno być delikatne, gotowane, pieczone lub duszone. Każdy składnik powinien być łatwy do strawienia i nie powinien pozostawiać resztek w jelitach.
Czego absolutnie unikać?
Lista produktów zakazanych przed kolonoskopią jest równie istotna jak ta, którą można spożywać. Nieprzestrzeganie tych zaleceń może skutkować niedostatecznym oczyszczeniem jelit, a co za tym idzie – koniecznością powtórzenia badania.
Bezpośrednio przed kolonoskopią należy wyeliminować:
- warzywa surowe i gotowane z dużą ilością błonnika (np. kapusta, brokuły, fasola),
- owoce (zwłaszcza pestkowe i drobnoziarniste: kiwi, maliny, truskawki),
- pieczywo pełnoziarniste, razowe, z ziarnami,
- orzechy, nasiona, płatki zbożowe,
- mleko i jego przetwory (mogą powodować fermentację),
- napoje gazowane, soki z miąższem, alkohol.
W diecie przed kolonoskopią nie ma miejsca na ciężkostrawne dodatki, produkty fermentujące oraz pokarmy, które mogą przyklejać się do ścian jelit lub tworzyć osady.
Dzień przed badaniem – czas na klarowną płynność
Na dzień przed kolonoskopią obowiązuje ścisła dieta płynna. To moment, w którym rezygnujemy już z pokarmów stałych – jelita powinny zacząć się oczyszczać. W tym czasie kluczowe jest też odpowiednie nawodnienie, szczególnie jeśli zaczyna się stosowanie środków przeczyszczających.
Dozwolone płyny to:
- czysta woda,
- słaba, klarowna herbata (bez cukru lub lekko osłodzona),
- bulion warzywny lub mięsny bez dodatków,
- klarowne soki owocowe bez miąższu (np. jabłkowy),
- napoje izotoniczne bez barwników.
W tym dniu nie wolno spożywać mleka, kawy z fusami, soku pomidorowego, soków z miąższem ani jakichkolwiek pokarmów stałych. Kolor napojów również ma znaczenie – nie powinny zawierać czerwonego ani fioletowego barwnika, ponieważ może on zafałszować obraz endoskopowy.
Przykładowy jadłospis przed kolonoskopią
3–4 dni przed badaniem:
- śniadanie: białe pieczywo z jajkiem na miękko i herbatą,
- drugie śniadanie: kisiel lub galaretka owocowa (bez pestek),
- obiad: gotowany filet z indyka, ziemniaki puree, kompot bez owoców,
- podwieczorek: biszkopty i herbata,
- kolacja: kasza manna na wodzie, klarowny napój.
2 dni przed badaniem:
- śniadanie: biały ryż z gotowanym jabłkiem (obranym i bez skórek),
- obiad: rosół z chudym mięsem, bez warzyw i makaronu,
- kolacja: kisiel, herbata.
1 dzień przed kolonoskopią:
- całość diety w formie płynnej – głównie woda, klarowne buliony, lekkie soki.
