Nerki to niepozorne, ale niezwykle istotne narządy, bez których organizm człowieka nie byłby w stanie prawidłowo funkcjonować. Choć ważą zaledwie po 150 gramów, codziennie wykonują ogromną pracę, filtrując około 180 litrów płynu i wydalając z organizmu to, co zbędne lub szkodliwe. Ich rola nie ogranicza się jednak tylko do produkcji moczu – wpływają także na równowagę całego ustroju.
Budowa nerek – jak wyglądają i z czego się składają?
Człowiek ma dwie nerki – lewą i prawą – umieszczone symetrycznie po obu stronach kręgosłupa, w górnej części jamy brzusznej. Choć ich położenie jest podobne, prawa nerka znajduje się nieco niżej, ze względu na sąsiedztwo wątroby. Każda z nich ma kształt przypominający fasolę i osiąga około 12 cm długości.
Wewnętrzna struktura nerek jest niezwykle złożona. Z zewnątrz otacza je torebka włóknista, która chroni narząd przed uszkodzeniami mechanicznymi. Pod nią znajduje się warstwa kory, a głębiej – rdzeń nerkowy, złożony z piramid nerkowych. Te z kolei prowadzą do kielichów i miedniczki nerkowej, przez które odprowadzany jest mocz do moczowodu.
Najważniejszą jednostką funkcjonalną nerki jest nefron – mikroskopijna struktura odpowiedzialna za filtrację, resorpcję i wydzielanie substancji chemicznych. Każda nerka zawiera około miliona nefronów, a ich łączna powierzchnia filtracyjna przekracza 1 metr kwadratowy. To właśnie w nich zachodzi pierwsza selekcja tego, co organizm ma zatrzymać, a co usunąć.
Funkcje nerek – dlaczego są tak ważne?
Głównym zadaniem nerek jest oczyszczanie krwi z produktów przemiany materii i wydalanie ich z moczem. To one odpowiadają za usuwanie nadmiaru wody, soli, toksyn, mocznika czy kreatyniny. Dzięki nim organizm utrzymuje stabilne warunki wewnętrzne – mimo zmiennych warunków zewnętrznych.
Oprócz funkcji filtracyjnej, nerki pełnią także rolę regulacyjną. Utrzymują równowagę elektrolitową i kwasowo-zasadową, a także kontrolują ciśnienie krwi poprzez wydzielanie reniny – enzymu inicjującego proces zwężania naczyń. Nie bez znaczenia jest też ich wpływ na produkcję czerwonych krwinek – dzięki hormonowi o nazwie erytropoetyna, który stymuluje szpik kostny do pracy.
Nerki biorą również udział w metabolizmie witaminy D, przekształcając jej nieaktywną formę w substancję, którą organizm może wykorzystać. Ten proces wpływa bezpośrednio na zdrowie kości, gospodarkę wapniowo-fosforanową i odporność. Oznacza to, że ich zaburzenia mogą skutkować objawami znacznie wykraczającymi poza układ moczowy.
