Cholesterol od lat budzi kontrowersje – jedni uważają go za głównego winowajcę chorób serca, inni twierdzą, że jego znaczenie jest przeceniane. Normy poziomu cholesterolu różnią się w zależności od kraju, co rodzi pytania: czy są ustalane arbitralnie, czy rzeczywiście opierają się na rzetelnych badaniach? Dlaczego w różnych częściach świata lekarze stosują inne wartości referencyjne i co to oznacza dla pacjentów?
Czym jest cholesterol i dlaczego jego poziom jest ważny?
Cholesterol to tłuszczowa substancja niezbędna do funkcjonowania organizmu – buduje błony komórkowe, bierze udział w syntezie hormonów i produkcji witaminy D. Jednak nadmiar cholesterolu, zwłaszcza LDL („złego”), może przyczyniać się do rozwoju miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych.
Podstawowe frakcje cholesterolu:
- LDL („zły” cholesterol) – nadmiar odkłada się w ścianach naczyń krwionośnych, prowadząc do zwężenia tętnic.
- HDL („dobry” cholesterol) – pomaga usuwać nadmiar LDL i chroni naczynia przed miażdżycą.
- Trójglicerydy (TG) – nadmiar sprzyja chorobom serca.
Jakie są normy cholesterolu w Polsce?
W Polsce obowiązują następujące normy cholesterolu całkowitego i jego frakcji:
- Cholesterol całkowity: poniżej 190 mg/dl
- LDL: poniżej 115 mg/dl
- HDL: powyżej 40 mg/dl (mężczyźni) i powyżej 45 mg/dl (kobiety)
- Trójglicerydy: poniżej 150 mg/dl
Normy te są stosowane w profilaktyce chorób serca i oparte na zaleceniach europejskich towarzystw kardiologicznych.
Dlaczego normy cholesterolu różnią się między krajami?
W różnych krajach obowiązują inne normy cholesterolu, co budzi wątpliwości co do ich jednoznacznej wartości. Przykładowo, w USA i Kanadzie dopuszczalne wartości LDL są wyższe niż w Europie, a w niektórych krajach Azji nie stosuje się tak restrykcyjnych wytycznych.
Czynniki wpływające na różnice w normach:
- Polityka zdrowotna – w niektórych krajach priorytetem jest profilaktyka, a w innych koncentruje się na leczeniu chorób.
- Nowe badania naukowe – interpretacja wpływu cholesterolu na zdrowie zmienia się wraz z postępem nauki.
- Wpływ przemysłu farmaceutycznego – im niższe normy, tym więcej osób kwalifikuje się do leczenia statynami.
- Styl życia i dieta w danym regionie – np. w Japonii, gdzie spożywa się dużo ryb i mało tłuszczów nasyconych, normy są mniej restrykcyjne.
Czy wysoki cholesterol zawsze oznacza chorobę?
Nie zawsze. Ostatnie badania wskazują, że sam poziom cholesterolu może nie być jedynym czynnikiem ryzyka chorób serca.
Inne ważne czynniki wpływające na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych:
- Nadciśnienie tętnicze
- Otyłość
- Poziom glukozy we krwi
- Styl życia (dieta, aktywność fizyczna)
- Historia chorób serca w rodzinie
W niektórych przypadkach osoby z wysokim poziomem LDL, ale wysokim HDL i niskimi stanami zapalnymi, mogą nie być w grupie wysokiego ryzyka.
Czy warto ślepo trzymać się norm?
Normy cholesterolu są użyteczne, ale nie zawsze powinny być traktowane jako jedyny wyznacznik zdrowia. Warto patrzeć na wyniki holistycznie i konsultować się z lekarzem, który oceni je w kontekście całego organizmu.
Jeśli Twój poziom cholesterolu nieznacznie przekracza normy, ale:
- Masz zdrową dietę i regularnie ćwiczysz,
- Nie masz innych czynników ryzyka,
- Badania innych parametrów (np. CRP, poziom cukru) są prawidłowe –
być może nie ma potrzeby agresywnego leczenia farmakologicznego.
Podsumowanie
Normy cholesterolu różnią się w zależności od kraju, co wynika zarówno z badań naukowych, jak i polityki zdrowotnej. Nie zawsze warto ślepo dążyć do obniżenia cholesterolu za wszelką cenę – kluczowe jest podejście indywidualne i ocena całego profilu zdrowotnego pacjenta. Najlepszą strategią pozostaje zdrowa dieta, aktywność fizyczna i regularne kontrole lekarskie, zamiast bezrefleksyjnego stosowania leków tylko na podstawie liczby w badaniach.
